زندانی سیاسی، سندرم استکهلم و حقوق زندانی سیاسی، دکتر شکرالله مسیح پور

زندانی سیاسی، سندرم استکهلم و حقوق زندانی سیاسی

دکتر شکرالله مسیح‌پور- کنشگر سیاسی
اندیشه راه سوم ، راه نجات ایران، در منشور خود ضمن ارائه استراتژی و تاکتیک‌های گذر از جمهوری اسلامی برای رسیدن به ساختاری سکولار و مردم‌سالار با تکیه بر حقوق‌بشر به اهمیت نقش یک نهاد داوری سالم و مستقل پرداخته و در بیانیه‌ای نیز خواستار آزادی بی‌قید و شرط زندانیان سیاسی، به عنوان نخستین گام حاکمیت در روند واگذاری قدرت به مردم در یک گذار خشونت پرهیز، شده است.
در صورت ادامه ستیز حاکمیت با مردم و عدم تحقق این خواست مشروع، این نگاشته می‌تواند در کاهش فشار به زندانی سیاسی و مسئولیت شهروندان در قبال زندانی سیاسی گامی اثربخش باشد.
دکتر شکرالله مسیح پور

زندانی سیاسی به کسی اطلاق می‌شود که در چهارچوب قوانین سیاسی، در راه تحقق آزادی و نهادینه کردن دمکراسی و حقوق‌بشر نقش ایفا می‌کند ، اما به دلیل به چالش کشیدن قدرت بیدادگر حاکم، توسط بی‌دادگاه‌های حکومتی به حبس‌های ناعادلانه محکوم و به ناچار در زندان محبوس می‌شود.

هر چه حکومت خودکامه‌تر باشد شمار زندان‌ها و نیز زندانیان در بند بیشتر است.
زندانی سیاسی با تکیه بر شرف و انسانیت و وجدان بیدار خویش ضمن گذشتن از جان و مال و تحمل رنج دوری از خانواده، برای خود هیچ خواسته‌ای ، به جز حمایت، از جامعه ندارد. بنابر این، وظیفه هر شهروند آزادی‌خواه و مشتاق نهادینه شدن حقوق شهروندی و حقوق بشر است که از زندانیان سیاسی، این جان برکفان راه آزادی پشتیبانی کرده و در حد توان از کاستن بار مالی و روانی بر زندانی و خانواده زندانی و نیز خانواده‌های جان باخته‌گان راه آزادی بکوشد.
هم وطن سکوت تو در برابر ستم و ستمگر خیانتی نابخشودنی به نسل خویش و نسل‌های آینده است
حقوق زندانی سیاسی: – بر طبق اصل ۱۶۸ قانون اساسی، رسیدگی به جرائم سیاسی و مطبوعاتی علنی است و باید با حضور هیئت منصفه، در دادگستری صورت گیرد، اصلی که در بیش از ۹۰ درصد موارد توسط دستگاه قضایی رعایت نمی‌شود.
– تناسب جرم با مجازات. طبق تمام موازین حقوقی دنیا ، مجازات باید با جرم ارتکابی، اگر چه نه ملایم‌تر بلکه شدید‌تر نباشد. آیا این حق در مورد زندانیان سیاسی، مطبوعاتی و حقوق بشری در ایران اجرا می‌شود؟ شور بختانه به علت اشکال در قوانین جاری، در پاره‌ای موارد فاصله‌ی بین حداقل و حداکثر شدت مجازات بیش از ۵ برابر است که میزان مجازات بستگی به سلیقه قاضی دارد. ممکن شخصی با رای یک قاضی برای ارتکاب جرمی یک سال و شخص دیگری به خاطر همان جرم توسط قاضی دیگری که حداکثر مجازات را اعمال می‌کند به ۵ سال حبس محکوم شود.
برای نمونه خانم شاپرک شجری‌زاده به خاطر برداشتن حجاب ، که حتا جرم محسوب نمی‌شود، به ۲ سال حبس تعزیری و ۱۸ سال حبس تعلیقی محکوم شد در حالی که اکبر طبری با وجود اختلاس و چپاول سرمایه‌های ملی ‌و اقرار به فساد اخلاقی به ۹ سال حبس و سعید طوسی، قاری لواط‌کار بیت رهبری راست راست می‌گردد.
– اصل تفکیک زندانی سیاسی از زندانیان خطرناک. بر طبق آیین نامه شماره ۱۶۶۵۴-۸۵-۱ مورخ ۱۳\۹\۱۳۸۵ زندانی سیاسی باید از دیگر زندانیان جدا باشد. در غیر این‌صورت ممکن است خساراتی دهشتناک به لحاظ روحی و جسمی و حتا تجاوز به زندانیان کم سن و سال زندانی را تهدید کند.
با نگاهی به چند بیت زیر از محمد رضا عالی پیام (آقای هالو) ، که خود به جرم سرودن شعر، مدتی را ناچارا در میان زندانیان خطرناک بوده می‌توانید به میزان تنش زندانی سیاسی و خطراتی که در چنین شرایطی جان زندانی سیاسی را تهدید می‌کند پی ببرید .
جایی که من میگم رجایی شهره/ من شنیدم خدا هم با اینجا قهره
اینجا همه منتظر قصاص‌اند/ هیشکی امیدی نداره اساسا
اسد لره، مجید خروس، ابوالفضل/ قلی سه کله، داش رسول آشپز
یه باندی داشتن همشون تیز و بز /تو کار سرقت‌اند و تجاوز
علی خروس ،هم اطاقی فرزین/ صاحب‌خونه شو آتیش زده با بنزین
جرم غلامرضا بی کله قتله /همه میگن عرق خوریش با سطله
رجب شله که یه کمی زمخته/ زنش را کشته توی دیزی پخته
وکیل بندمون حسن ترقه /باباشو کرده از وسط دو شقه

نمونه ای بارز ، قتل علیرضا شیر‌محمدی با ضربات چاقو در زندان فشافویه، توسط دو زندانی مواد مخدر و قتل‌های دیگری در سایر زندان‌های ایران است.

حال این پرسش اساسی مطرح است که ، در حالی که زندانی سیاسی در سلول انفرادی حتا از داشتن یک خودکار و کاغذ و کتاب محروم است، چگونه است که زندانی مواد مخدر و اوباش و ارازل در زندان به آلت قتل و مواد کرخت زا (مخدر) دسترسی دارند؟

شاید به این خاطر است که دزدان دیروز حاکمان امروزند .

فیلم مناظره انتخاباتی سال ۹۶ شاهدی بر این مدعا است . سه نفر که یکی به خاطر “مردانگی” ، پرونده اختلاس دیگری را که اکنون رئیس قوه مقننه است متوقف و از دسترس قانون خارج کرده بود تا از چنگ عدالت فرار کند و دیگری هم با وجود سالیان دراز در پست‌های قضایی چشم خود را بر بی عدالتی‌ها و دزدی‌های سردمداران بسته و در گوش خویش پنبه چپانده بود تا صدای حق‌خواهی مردم را به گوشش نرسد، اکنون اولی رئیس جمهور، دومی با وجود پرونده‌های باز اختلاس، رئیس مجلس و سومی رئیس دستگاه قضایی کشور است. تو خود فساد حکومت بخوان از این مجمل.

پاره‌ای از حقوق متهم سیاسی

-اقدام به گرد آوری اسناد و ادله در مورد زندانی سیاسی، باید پیش از احظار یا دستگیری ، آن هم به دستور مقام قضایی باشد.

– حق زندانی سیاسی است که بداند به چه جرمی احضار یا دستگیر می‌شود. بنابرین، اتهام باید بدون هیچ‌گونه هتک حرمتی به زندانی سیاسی تفهیم شود.

– در صورت مراجعه ضابطان قضایی به منزل یا محل کار متهم، طبق ماده ۵۸ آئین نامه حقوق کیفری ، متهم حق دارد کارت شناسایی و اوراق هویت ضابطان قضایی و امنیتی را خواستار شود .

– طبق ماده ۱۲۹ آئین دادرسی کیفری، ضبط و همراه بردن هر گونه وسیله‌ای از متهم ، مانند موبایل ، کامپیوتر، کتاب و و غیره ، باید به صورت کتبی در دو نسخه صورت‌جلسه ، توسط متهم و ضابط(ضابطین) امضا و یک نسخه به خانواده متهم تحویل شود.

– تمام مراحل باز جویی از متهم باید بصورت کتبی و با امضا و اثر انگشت متهم در پایان اظهارات وی باشد.

-بازجویی باید در فضایی آرام ، بدون هیچ‌گونه تنش روانی و بیم‌پراکنی (ارعاب و تهدید) بر متهم صورت گیرد.

-باز جو حق ورود به حریم شخصی و یا پرسش غیر مرتبط با اتهام تفهیم شده را ندارد، بنابراین در صورتی که متهم با استفاده از حق سکوت به پرسشی پاسخ ندهد، موضوع عدم پاسخ به پرسش در ورقه بازجویی درج می‌شود.

– در بسیاری از موارد بازجو با تهدید و بزرگ نمایی جرم یا با قول وعده آزادی، از متهم می‌خواهد که علی‌رغم میل خود، به جرمی که مرتکب نشده اعتراف نماید. توصیه نگارنده این است که تحت تاثیر هیچ یک از شرایط تهدید یا تطمیع قرار نگرفته و به جرم مرتکب نشده اعتراف ننمایید. خود اینجانب ، نه ترس از تهدید و نه دل بستن به وعده‌های بازجو باعث نشد که به جرم ناکرده اقرار نمایم.

سندروم استکهلم (Stockholmssyndrom) و اعتراف گیری اجباری

در نوشتاری تحت عنوان، “تابوت زندگان” ، به قلم زندانی سیاسی سابق، هما کلهری، اعتراف‌گیری اجباری تحت شرایط هولناک اعمال تنش و یا به شیوه‌های روانشناسانه، طوری صورت می‌گیرد که زندانی به جرم مرتکب نشده اعتراف کند. به عنوان نمونه می‌توان از اعتراف مازیار ابراهیمی به قتل دانشمند هسته‌ای که هرگز مرتکب نشده بود نام برد.

این روش بدین گونه است، که به کمک توابین یا زندانیان خطرناک، جو زندان را طوری برای زندانی سیاسی متشنج می‌کنند که تحت فشارهای روحی و جسمی، یا برآشفتگی روانی، زندانی برای رهایی از شرایط دهشتناک به زندانبان پناه ببرد. زندان‌بان هم به گونه‌ای ظاهری ، با رفتارهای حمایت‌گرانه با در اختیار گرفتن ذهن زندانی، احساس گناه را در ‌وی چنان برجسته می‌کند که زندانی در عین بی‌گناهی، خود را گناهکار بداند. در این وضعیت که سندروم استکهلم نامیده می شود، زندانی با زندانبان چنان احساس همدردی و وفاداری می‌کند که از بازجویی، که جانش را مورد تهدید قرار داده، دفاع نموده و خود را با اشتیاق تسلیم وی می‌کند .

در این وضعیت ، زندانی طوری شستشوی مغزی(Brain wash) می‌شود که ممکن است تا آخر عمر از شخصیت واقعی خود جدا و شخصیتی را از خود بروز دهد که بازجو به قالب جسمی‌اش تزریق نموده. در این مورد می توان به کتاب ، “۱۹۸۴” نوشته جرج اورول( GEORGE ORVEL) مراجعه کرد.

نگارنده بر این باور است که زندانیانی که از ظرفیت ذهنی و استقامت بالاتری برخوردارند کمتر به سندروم استکهلم دچار می‌شوند. با امید این که این نگاشته بتواند گرهی از گرفتاری های زندانیان سیاسی و خانواده‌های این قهرمانان راه آزادی بگشاید.

Facebook Comments Box

About اختر نیوز

Check Also

چرادادخواست به اصطلاح ۵٠ هزارامضایی را نباید امضاء کرد‎، دکتر عبدالستار دوشوکی

اخترنیوز، در روزهای گذشته از جانب گروه ها و افراد مختلف بیانیه های متقاوتی برای …

نه به جمهوری اسلامی ، نه به انتخابات نمایشی ۱۴۰۰؛ ارژنگ برهان

نه به جمهوری اسلامی ، نه به انتخابات نمایشی ۱۴۰۰ اپیدمی عکس العمل: در زبان …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *